Kryptowaluty lub waluty wirtualne to cyfrowe środki wymiany tworzone i wykorzystywane przez osoby prywatne lub grupy. Ponieważ większość kryptowalut nie jest regulowana przez rządy krajowe, są uważane za waluty alternatywne – środki wymiany finansowej, które istnieją poza granicami polityki pieniężnej państwa.
Bitcoin jest najważniejszą kryptowalutą i po raz pierwszy jest szeroko stosowany. Istnieją jednak setki kryptowalut, a każdego miesiąca powstaje ich więcej.
Co to jest kryptowaluta?
Kryptowaluty wykorzystują protokoły kryptograficzne lub wyjątkowo złożone systemy kodowe, które szyfrują poufne transfery danych, aby zabezpieczyć swoje jednostki wymiany.
Deweloperzy kryptowalut budują te protokoły na podstawie zaawansowanych zasad matematycznych i inżynierii komputerowej, które czynią je praktycznie niemożliwymi do złamania, a tym samym do powielania lub fałszowania chronionych walut. Protokoły te maskują również tożsamość użytkowników kryptowaluty, co utrudnia przypisywanie transakcji i przepływów środków do konkretnych osób lub grup.
Zdecentralizowana kontrola
Kryptowaluty są również oznaczone zdecentralizowaną kontrolą. Podaż i wartość kryptowalut są kontrolowane przez działania ich użytkowników i bardzo złożone protokoły wbudowane w ich kody zarządzające, a nie przez świadome decyzje banków centralnych lub innych organów regulacyjnych. W szczególności działania górników – użytkowników kryptowaluty, którzy wykorzystują ogromne ilości mocy obliczeniowej do rejestrowania transakcji, otrzymywania nowo utworzonych jednostek kryptowalut i opłat transakcyjnych płaconych przez innych użytkowników w zamian – mają kluczowe znaczenie dla stabilności walut i płynności ich funkcjonowania.
Wymienialność na waluty fiducjarne
Co ważne, kryptowaluty można wymieniać na waluty fiducjarne na specjalnych rynkach internetowych, co oznacza, że każdy z nich ma zmienny kurs wymiany z głównymi walutami światowymi (takimi jak dolar amerykański, funt brytyjski, euro euro i jen japoński). Wymiana kryptowalut jest w pewnym stopniu narażona na ataki hakerskie i stanowi najczęstsze miejsce kradzieży cyfrowej waluty przez hakerów i cyberprzestępców.
Skończona podaż
Większość, ale nie wszystkie, kryptowaluty charakteryzują się ograniczoną podażą. Ich kody źródłowe zawierają instrukcje określające dokładną liczbę jednostek, które mogą i będą istnieć. Z czasem górnikom trudniej jest wyprodukować jednostki kryptowalut, dopóki nie zostanie osiągnięty górny limit i nowa waluta przestanie być bita. Skończona podaż kryptowalut sprawia, że są one z natury deflacyjne, bardziej zbliżone do złota i innych metali szlachetnych – których są ograniczone ilości – niż waluty fiducjarne, które teoretycznie banki centralne mogą wytwarzać nieograniczone zapasy.
Korzyści i wady
Ze względu na swoją niezależność polityczną i zasadniczo nieprzeniknione bezpieczeństwo danych użytkownicy kryptowalut korzystają z korzyści niedostępnych dla użytkowników tradycyjnych walut fiducjarnych, takich jak dolar amerykański, oraz systemów finansowych obsługiwanych przez te waluty. Na przykład, podczas gdy rząd może łatwo zamrozić lub nawet przejąć konto bankowe znajdujące się w jego jurysdykcji, bardzo trudno jest zrobić to samo z funduszami przechowywanymi w kryptowalucie – nawet jeśli jego posiadacz jest obywatelem lub legalnym rezydentem.
Z drugiej strony kryptowaluty wiążą się z wieloma ryzykami i wadami, takimi jak brak płynności i zmienność wartości, które nie wpływają na wiele walut fiducjarnych. Ponadto kryptowaluty są często używane w celu ułatwienia transakcji na szarym i czarnym rynku, więc wiele krajów postrzega je z nieufnością lub wręcz wrogością. I chociaż niektórzy zwolennicy reklamują kryptowaluty jako potencjalnie lukratywne alternatywne inwestycje, niewielu poważnych specjalistów finansowych (jeśli w ogóle) uważa je za odpowiednie do niczego innego niż czysta spekulacja.
Jak działają kryptowaluty?
Kody źródłowe i kontrole techniczne, które obsługują i zabezpieczają kryptowaluty, są bardzo złożone. Jednak laicy są więcej niż w stanie zrozumieć podstawowe pojęcia i zostać świadomymi użytkownikami kryptowaluty.
Funkcjonalnie większość kryptowalut to odmiany Bitcoin, pierwszej powszechnie stosowanej kryptowaluty. Podobnie jak tradycyjne waluty, kryptowaluty wyrażają wartość w jednostkach – na przykład możesz powiedzieć „Mam 2,5 Bitcoina”, tak jak mówisz: „Mam 2,50 USD”.
Kilka koncepcji reguluje wartości, bezpieczeństwo i integralność kryptowalut.
Klucze prywatne
Każdy posiadacz kryptowaluty ma klucz prywatny, który uwierzytelnia ich tożsamość i umożliwia wymianę jednostek. Użytkownicy mogą tworzyć własne klucze prywatne, które są sformatowane jako liczby całkowite o długości od 1 do 78 cyfr, lub użyć generatora liczb losowych, aby go utworzyć. Po uzyskaniu klucza mogą uzyskać i wydać kryptowalutę. Bez klucza posiadacz nie może wydawać ani konwertować swojej kryptowaluty – co czyni ich zasoby bezwartościowymi, dopóki klucz nie zostanie odzyskany.
Chociaż jest to krytyczna funkcja bezpieczeństwa, która ogranicza kradzież i nieautoryzowane użycie, jest również drakońska. Utrata klucza prywatnego jest cyfrowym odpowiednikiem wrzucania zwitku gotówki do spalarni śmieci. Chociaż możesz utworzyć kolejny klucz prywatny i ponownie zacząć gromadzić kryptowalutę, nie możesz odzyskać zasobów chronionych przez stary, utracony klucz. Doświadczeni użytkownicy kryptowalut w związku z tym maniakalnie chronią swoje klucze prywatne, zwykle przechowując je w wielu cyfrowych (choć ogólnie nie połączonych z Internetem ze względów bezpieczeństwa) i analogowych (tj. Papierowych) lokalizacjach.
Portfele
Użytkownicy kryptowaluty mają „portfele” z unikatowymi informacjami, które potwierdzają, że są tymczasowymi właścicielami swoich jednostek. Podczas gdy klucze prywatne potwierdzają autentyczność transakcji kryptowalutowej, portfele zmniejszają ryzyko kradzieży w przypadku jednostek, które nie są używane. Portfele używane przez giełdy kryptowalut są nieco podatne na ataki hakerskie. Na przykład japońska giełda Bitcoin Mt. Gox została zamknięta i ogłosiła bankructwo kilka lat temu, gdy hakerzy systematycznie okradali z ponad 450 milionów dolarów w Bitcoinach za pośrednictwem swoich serwerów.
Portfele można przechowywać w chmurze, na wewnętrznym dysku twardym lub na zewnętrznym urządzeniu magazynującym. Bez względu na sposób przechowywania portfela zdecydowanie zaleca się przynajmniej jedną kopię zapasową. Pamiętaj, że utworzenie kopii zapasowej portfela nie powiela rzeczywistych jednostek kryptowaluty, a jedynie zapis ich istnienia i aktualnej własności.
Górnicy
Górnicy służą jako podmioty prowadzące ewidencję społeczności kryptowalut oraz pośrednio arbitrzy wartości walut. Korzystając z ogromnych mocy obliczeniowych, często manifestowanych w prywatnych farmach serwerów należących do kolektywów górniczych składających się z kilkudziesięciu osób, górnicy stosują wysoce techniczne metody do weryfikacji kompletności, dokładności i bezpieczeństwa łańcuchów blokowych walut. Zakres operacji nie różni się od poszukiwania nowych liczb pierwszych, co również wymaga ogromnej mocy obliczeniowej.
Praca górników okresowo tworzy nowe kopie łańcucha bloków, dodając ostatnie, wcześniej niezweryfikowane transakcje, które nie zostały uwzględnione w żadnej poprzedniej kopii łańcucha bloków – skutecznie realizując te transakcje. Każdy dodatek jest znany jako blok. Bloki składają się ze wszystkich transakcji wykonanych od czasu utworzenia ostatniej nowej kopii łańcucha bloków.
Termin „górnicy” odnosi się do faktu, że praca górników dosłownie tworzy bogactwo w postaci zupełnie nowych jednostek kryptowalut. W rzeczywistości każda nowo utworzona kopia blockchain ma dwuczęściową nagrodę pieniężną: stałą liczbę nowo wybitych („wydobywanych”) jednostek kryptowalut oraz zmienną liczbę istniejących jednostek zebranych z opcjonalnych opłat transakcyjnych (zwykle mniej niż 1% wartość transakcji) płacone przez kupujących.
Warto zauważyć: Dawno, dawno temu kopanie kryptowalut było potencjalnie lukratywnym biznesem dla osób posiadających zasoby do inwestowania w energochłonne i sprzętochłonne operacje wydobywcze. Dzisiaj inwestowanie w profesjonalny sprzęt wydobywczy jest niepraktyczne dla hobbystów bez tysięcy dolarów. Jeśli Twoim celem jest po prostu uzupełnienie twojego regularnego dochodu, wiele niezależnych koncertów oferuje lepsze zyski.
Chociaż opłaty transakcyjne nie są naliczane sprzedawcom, górnicy mogą ustalać priorytety transakcji obciążonych opłatą przed transakcjami bezpłatnymi przy tworzeniu nowych łańcuchów bloków, nawet jeśli transakcje bez opłat pojawiły się po raz pierwszy. Daje to sprzedawcom zachętę do pobierania opłat transakcyjnych, ponieważ w ten sposób zarabiają szybciej, dlatego transakcje z opłatami są dość powszechne. Chociaż teoretycznie możliwe jest, aby poprzednio niezweryfikowane transakcje nowej kopii blockchain były całkowicie bezpłatne, w praktyce prawie nigdy tak się nie dzieje.
Dzięki instrukcjom w swoich kodach źródłowych kryptowaluty automatycznie dostosowują się do ilości mocy wydobywczej pracującej przy tworzeniu nowych kopii blockchain – kopie stają się trudniejsze do utworzenia wraz ze wzrostem mocy wydobycia i łatwiejsze do utworzenia wraz ze spadkiem mocy wydobycia. Celem jest utrzymanie stałego odstępu czasu między nowymi kreacjami blockchain na ustalonym poziomie. Bitcoiny to na przykład 10 minut.
Skończona podaż
Chociaż wydobycie okresowo produkuje nowe jednostki kryptowalut, większość kryptowalut ma ograniczoną podaż – kluczowy gwarant wartości. Ogólnie oznacza to, że z czasem górnicy otrzymują mniej nowych jednostek na nowy łańcuch bloków. W końcu górnicy otrzymają jedynie opłaty transakcyjne za swoją pracę. Jeśli obecne trendy utrzymają się, obserwatorzy przewidują, że ostatnia jednostka Bitcoin zostanie wydobyta kiedyś w połowie 22 wieku.
Kryptowaluty o ograniczonej podaży są zatem bardziej podobne do metali szlachetnych, takich jak złoto, niż do walut fiducjarnych – których teoretycznie istnieją nieograniczone zasoby.
Wymiana kryptowalut
Wiele rzadziej używanych kryptowalut można wymieniać wyłącznie za pośrednictwem prywatnych przelewów peer-to-peer, co oznacza, że nie są one zbyt płynne i trudno je wycenić w stosunku do innych walut – zarówno krypto-fiat.
Bardziej popularne kryptowaluty, takie jak Bitcoin i Ripple, handlują na specjalnych giełdach wtórnych podobnych do giełd Forex dla walut fiducjarnych. (Nieistniejąca obecnie giełda Mt. Gox jest jednym przykładem.) Platformy te umożliwiają posiadaczom wymianę posiadanych zasobów kryptowaluty na główne waluty fiducjarne, takie jak dolar amerykański i euro oraz inne kryptowaluty (w tym waluty mniej popularne). W zamian za swoje usługi biorą niewielki spadek wartości każdej transakcji – zwykle mniej niż 1%.
Wymiany kryptowalut odgrywają cenną rolę w tworzeniu płynnych rynków popularnych kryptowalut i ustalaniu ich wartości w stosunku do tradycyjnych walut. Jednak ceny wymiany mogą być nadal bardzo niestabilne. Kurs dolara amerykańskiego Bitcoin spadł o ponad 50% w ślad za upadkiem Mt. Gox, a następnie wzrósł około dziesięciokrotnie w 2017 r., gdy gwałtownie wzrosło zapotrzebowanie na kryptowalutę. Możesz nawet handlować pochodnymi kryptowalut na niektórych giełdach kryptograficznych lub śledzić portfele kryptowalut oparte na szerokim zakresie w indeksach kryptowalut.
