Jeśli chcesz osiągnąć większe zyski niż te, które można uzyskać na rynku oszczędności pieniężnych, inwestowanie może być świetnym rozwiązaniem. Nie jest to jednak pozbawione ryzyka – nie ma gwarancji, a zysk może być mniejszy niż włożony – a ponadto istnieją różnice, o których należy pamiętać, jeśli chodzi o podatki. Poniżej znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć o opodatkowaniu inwestycji.
Czy muszę płacić podatek od inwestycji?
Krótko mówiąc, tak. Jednak wysokość podatku, który trzeba będzie zapłacić, zależy od różnych czynników, w tym od innych dochodów podlegających opodatkowaniu, kwoty inwestycji i przedmiotu inwestycji. Ponadto istnieją różne ulgi i progi, które mogą sprawić, że inwestycje będą bardziej efektywne podatkowo. Są to m.in. ulga osobista, ulga z tytułu podatku od zysków kapitałowych oraz ulga z tytułu dywidendy. Dzięki ich efektywnemu wykorzystaniu można zmniejszyć część zobowiązań podatkowych.
Podatek jest zazwyczaj płacony od wartości zrealizowanych dochodów (lub zysku), a nie od wartości posiadanego pakietu akcji, choć może być również konieczne zapłacenie podatku od wszelkich transakcji dokonywanych na rachunku akcji. Obliczenie podatku może być skomplikowane, zwłaszcza jeśli uwzględni się różne ulgi, a wszelkie zobowiązania podatkowe trzeba zwykle zgłosić w rocznym zeznaniu podatkowym self-assessment. Złożoność tej kwestii sprawia, że często najlepszym rozwiązaniem jest rozmowa z niezależnym doradcą finansowym, który może pomóc w jej przeprowadzeniu.
Rodzaje rachunków inwestycyjnych
Omówimy trzy podstawowe rodzaje rachunków inwestycyjnych – ogólny rachunek inwestycyjny, rachunek ISA z akcjami i udziałami oraz indywidualny rachunek emerytalny (SIPP), które można otworzyć i zarządzać nimi za pośrednictwem platformy inwestycyjnej. Można mieć jednocześnie otwartych więcej niż jeden rachunek i czerpać z tego tytułu różne korzyści, ale mają one również różne obciążenia podatkowe. Przyjrzyjmy się każdemu z nich.
GIA (ogólny rachunek inwestycyjny)
Ogólny rachunek inwestycyjny jest najbardziej powszechnym i prawdopodobnie najbardziej elastycznym rodzajem rachunku inwestycyjnego. Można na nim inwestować w szereg zbywalnych aktywów i nie ma ograniczeń co do kwoty, jaką można zainwestować w ciągu roku, choć wszelkie zyski mogą podlegać opodatkowaniu, co oznacza, że można zostać obciążonym podatkiem od zysków kapitałowych lub podatkiem od dywidend, jeśli przekroczy się przysługujące ulgi.
Akcje i udziały ISA
Akcje i udziały ISA (S&S ISA) to jedna z najbardziej efektywnych podatkowo metod inwestowania. Zasadniczo jest to nieopodatkowane “opakowanie”, które chroni wszelkie inwestycje w nim zgromadzone przed podatkiem, choć istnieją pewne ograniczenia co do aktywów, w które można inwestować, oraz kwoty, jaką można zainwestować każdego roku (£20,000 w latach podatkowych 2021/22 i 2022/23). Można również zapłacić opłatę skarbową od wszelkich brytyjskich akcji, a dywidendy z akcji spoza Wielkiej Brytanii mogą podlegać opodatkowaniu.
SIPP
Samoinwestowany indywidualny program emerytalny (SIPP) to konto emerytalne, w którym użytkownik ma kontrolę nad inwestycjami, a nie typowe opcje funduszy domyślnych w większości pracowniczych programów emerytalnych. Można swobodnie inwestować w różne aktywa (choć dopuszczalne kwoty mogą być ograniczone przez konkretnego dostawcę usług emerytalnych) i, co ważne, można korzystać z ulgi podatkowej od składek, które są ograniczone do wyższej z dwóch kwot: 100% wynagrodzenia lub 40 000 GBP rocznie. W momencie wypłaty świadczeń emerytalnych 25% wartości programu SIPP można potraktować jako nieopodatkowaną kwotę ryczałtową, natomiast pozostała część podlega opodatkowaniu na takich samych zasadach jak dochód z pracy.
Kupno akcji
Za każdym razem, gdy kupujesz akcje, musisz zapłacić podatek w wysokości 0,5% wartości transakcji (może on jednak wzrosnąć do 1,5%, jeśli akcje te są przekazywane do określonych systemów rozliczeniowych lub systemów kwitów depozytowych). Podatek ten znany jest jako opłata skarbowa (stamp duty).
Opłata skarbowa
Istnieją dwa rodzaje opłaty skarbowej, o których należy pamiętać w zależności od sposobu zakupu akcji, a sposób jej uiszczenia również będzie inny.
Wszystkie akcje brytyjskie kupione drogą elektroniczną podlegają opłacie skarbowej w wysokości 0,5%, która jest pobierana automatycznie przy dokonywaniu transakcji. Obowiązuje to bez względu na wartość kupowanych akcji.
W przypadku zakupu akcji o wartości przekraczającej 1 000 funtów za pomocą papierowego formularza transferu akcji, należy uiścić standardową opłatę skarbową w wysokości 1,5%, przy czym kwota ta jest zaokrąglana w górę do najbliższych 5 funtów. Formularz transferu akcji należy wysłać do HMRC wraz z płatnością podatku w ciągu 30 dni od daty transakcji.
Opłata skarbowa nadal obowiązuje, nawet jeśli kupujesz akcje za pośrednictwem funduszu S&S ISA lub SIPP. Istnieją jednak pewne sytuacje, w których nie będziesz musiał jej płacić (np. jeśli otrzymasz akcje za darmo lub jeśli kupujesz akcje zagraniczne), lub jeśli kupujesz akcje notowane na niektórych rynkach, takich jak Alternative Investments Market, a jeśli transakcja jest offline, nie będziesz musiał płacić podatku, jeśli jej wartość jest niższa niż £1,000. Ponadto, jeśli inwestujesz za pośrednictwem autoryzowanych funduszy inwestycyjnych, zarówno w ramach ISA, jak i poza nim, nie będziesz musiał bezpośrednio płacić opłaty skarbowej, lecz będzie ona wliczona w opłaty pobierane przez zarządzających inwestycjami.
Sprzedaż akcji
W przypadku sprzedaży akcji również może powstać obowiązek podatkowy, którego wysokość zależy od wysokości zysku ze sprzedaży. Jest to tzw. podatek od zysków kapitałowych.
Podatek od zysków kapitałowych
Podatek od zysków kapitałowych (CGT) jest naliczany w przypadku sprzedaży lub zbycia aktywów podlegających opodatkowaniu (w tym akcji lub innych inwestycji, np. złota) i osiągnięcia z tego tytułu zysku. Podatnicy podlegający wyższej stawce płacą 20% CGT od zysków z wszelkich aktywów podlegających opodatkowaniu oraz 28% od zysków z nieruchomości mieszkalnych (nie ze sprzedaży głównego miejsca zamieszkania), natomiast podatnicy podlegający podstawowej stawce płacą odpowiednio 10% i 18%.
Istnieją jednak wyjątki – mianowicie zyski z funduszu ISA lub zarejestrowanego programu emerytalnego, wygrane na loterii, brytyjskie loszki lub obligacje premium – a ponadto istnieje ulga w podatku od zysków kapitałowych, którą można wykorzystać, zanim podatek zacznie obowiązywać. Ulga ta wynosi £12,300 na rok podatkowy lub £6,150 dla trustów. Należy również wziąć pod uwagę swój standardowy dodatek osobisty oraz wszelkie inne ulgi w podatku dochodowym, do których można mieć prawo.
Ulga podatkowa
Istnieją różne ulgi podatkowe, które można wykorzystać w celu zmniejszenia kwoty podatku CGT, w tym ulga dla przedsiębiorców, ulga z tytułu zatrzymania darowizny, ulga z tytułu odroczenia podatku lub ulga z tytułu zysków uzyskanych w wyniku inwestycji w ramach programu inwestycji w przedsiębiorstwa (EIS) lub programu inwestycji w przedsiębiorstwa zalążkowe (SEIS).
Dywidendy
Jeśli posiadasz akcje spółki, możesz otrzymywać dywidendy, które są formą zysku wypłacanego akcjonariuszom i są opodatkowane jako dochód, a nie zysk kapitałowy. Można jednak skorzystać z ulgi podatkowej z tytułu dywidend, która może zmniejszyć wysokość zobowiązania podatkowego.
Jaką kwotę podatku od dywidend zapłacę?
Istnieje kwota wolna od podatku w wysokości £2,000 od dochodu z dywidend, po przekroczeniu której wysokość podatku zależy od Twojego przedziału podatkowego. W roku podatkowym 2021/22 podatnicy płacący podstawową stawkę podatku od dywidend zapłacą 7,5% podatku od dywidend, który wzrośnie do 32,5% dla podatników płacących wyższą stawkę i 38,1% dla podatników płacących stawkę dodatkową. W roku podatkowym 2022/23 obciążenia wzrosną o 1,25 punktu procentowego we wszystkich przedziałach.
Kiedy należy zapłacić podatek od dywidend?
Podatek od dywidend płatny jest do stycznia roku następującego po roku podatkowym, w którym dywidenda została otrzymana. Jeśli Twoje wypłaty dywidend wynoszą £10,000 lub mniej, możesz poprosić HMRC o zmianę kodu podatkowego, tak by podatek był pobierany z Twojej pensji lub emerytury, lub po prostu uwzględnić go w swoim zeznaniu podatkowym self-assessment, jeśli takie wypełniasz. Jeśli zarobiłeś ponad £10,000 w dywidendach w dowolnym roku podatkowym, możesz zapłacić podatek tylko poprzez self-assessment.
Co to jest indywidualny zasiłek oszczędnościowy?
Osobisty zasiłek na oszczędności to kwota, jaką można zarobić na odsetkach w danym roku podatkowym, zanim zostanie od niej odprowadzony podatek. Podatnicy płacący podstawową stawkę podatkową otrzymują ulgę na oszczędności osobiste w wysokości £1,000, która spada do £500 dla podatników płacących wyższą stawkę, a podatnicy płacący stawkę dodatkową nie otrzymują żadnej ulgi. Każdy dochód uzyskany z inwestycji o stałym oprocentowaniu, takich jak obligacje korporacyjne lub obligacje typu gilts, wlicza się do osobistej ulgi na oszczędności.
Jakie inwestycje są zwolnione z podatku?
Jedynymi inwestycjami, których wzrost jest naprawdę wolny od podatku, są inwestycje w ramach funduszu ISA lub SIPP, choć i tu mogą wystąpić pewne zastrzeżenia. Niemniej jednak, inwestycje przechowywane w innych miejscach mogą korzystać z niektórych z wyżej wymienionych ulg, zanim zaczną podlegać opodatkowaniu.
Oszczędności i inwestycje efektywne podatkowo
Aby Twoje oszczędności i inwestycje były jak najbardziej efektywne podatkowo, warto dokładnie przyjrzeć się temu, gdzie są przechowywane i być może przenieść niektóre fundusze, jeśli można lepiej wykorzystać ulgi. Na przykład, wielu inwestorów lubi zaczynać od funduszu ISA z akcjami i udziałami, aby zmaksymalizować efektywność podatkową, a po wykorzystaniu ulgi przejść na ogólny rachunek inwestycyjny.
Nie zawsze jest to jednak łatwa decyzja. Należy pamiętać, że spieniężenie inwestycji, które nie są objęte zwolnieniem podatkowym, może skutkować koniecznością zapłaty podatku od zysków kapitałowych, dlatego należy postępować ostrożnie. Często najlepszym rozwiązaniem jest rozmowa z doradcą finansowym, który pomoże Ci przeanalizować dostępne opcje i zapewni, że Twoje pieniądze będą pracować tak ciężko, jak to tylko możliwe, a co najważniejsze, tak efektywnie pod względem podatkowym, jak to tylko możliwe.
