Nieefektywność X (X Inefficiency) występuje, gdy firma nie ma motywacji do kontrolowania kosztów. To powoduje, że średni koszt produkcji jest wyższy niż to konieczne. W przypadku braku zachęt firma nie będzie technicznie wydajna.
Teoretycznie firma może mieć krzywą średnich kosztów przy „Potencjalnym AC”, ale ze względu na luki organizacyjne rzeczywiste średnie koszty są wyższe. Różnica między faktycznymi a potencjalnymi kosztami to nieefektywność X.
Efektywność X miałaby miejsce, gdy presja konkurencyjna zmuszałaby firmy do połączenia optymalnej kombinacji czynników produkcji i produkowaniu przy możliwie najniższej krzywej średnich kosztów.
Przyczyny nieefektywności X
- Siła monopolu. Monopol ma niewielką konkurencję lub jej brak. Dlatego monopolistowi może być łatwo osiągać nadprzeciętne zyski. W związku z tym, wobec braku presji konkurencyjnej, monopoliści nie muszą bardzo starać się kontrolować koszty.
- Kontrola państwowa. Znacjonalizowana firma będąca własnością rządu może nie mieć wystarczającej motywacji do zarabiania. Dlatego ma mniejszą motywację do próby obniżenia kosztów.
- Problem “główny-agent”. Akcjonariusze mogą chcieć maksymalizować zyski i minimalizować koszty. Jednak menadżerowie i pracownicy mogą dążyć do innych celów – utrzymywać koszty na tyle niskim poziomie, aby chronić swoją pracę, ale następnie pozwalać na wzrost kosztów, ponieważ sprawia to, że praca jest dla nich przyjemniejsza.
- Brak motywacji. Pracownicy i menedżerowie mogą po prostu nie mieć wystarczającej motywacji do ciężkiej pracy. Na przykład, jeśli istnieją złe relacje przedsiębiorstwie, pracownicy mogą celowo robić długie przerwy i nie starać się.
Przykłady nieefektywności X
- Zatrudnianie pracowników, którzy nie są niezbędni do produktywnego procesu. Na przykład firma państwowa może być bardziej zaniepokojona politycznymi konsekwencjami zwolnienia ludzi niż pozbycia się nadwyżek pracowników.
- Brak kontroli zarządzania. Jeśli firma nie ma nadzoru nad pracownikami, wydajność może spaść, ponieważ pracownicy „wyluzują”.
- Nie znaleziono najtańszych dostawców. W wyniku inercji firma może nadal pozyskiwać surowce od drogiego dostawcy, zamiast szukać tańszych surowców.
