Firma zombie to firma, która obecnie jest w stanie utrzymać się na rynku, ale jest obciążona złymi długami i potrzebuje pomocy do przetrwania.
Na przykład przedsiębiorstwo, które zaciągnęło duże długi, ale następnie podwyżka stóp procentowych, sprawia, że spłaty tych długów są niemożliwe do osiągnięcia i firma upadłaby – bez wsparcia ze strony banków lub rządów.
W tym sensie firma zombie nadal działa, ale zasadniczo jest bankrutem. Istnieje szansa, że firma zombie przeprowadzi restrukturyzację i uratuje swój biznes. Na przykład podczas recesji w 2009 r. rząd USA zaoferował dotację General Motors – co pomogło jej przetrwać prawie bankructwo.
Jednak inni ekonomiści sugerują, że generalnie nieefektywne jest wspieranie firm zombie, ponieważ utrzymuje nieefektywny kapitał i siłę roboczą. Joseph Schumpeter argumentował, że jest to twórcze zniszczenie – umożliwienie firmom zombie wyjścia z działalności, co pozwala na większą efektywność w perspektywie długoterminowej. Ratowanie firm zombie tylko wspiera nieefektywność.
Co powoduje, że firmy stają się firmami zombie?
- Wysoki poziom zadłużenia. Jeśli firma przyjmuje wysoki poziom długu, wówczas jest podatna na wzrost stóp procentowych.
- Okres bardzo niskich stóp procentowych zachęcających do większego zadłużenia. W latach 2009–2016 stopy procentowe na całym świecie były bardzo niskie – bliskie zeru%. Zachęciło to firmy do większego zadłużenia. Przy bardzo niskich stawkach można wziąć na siebie dług. Jednak bardzo niskie stopy procentowe mogą zachęcać firmy do zaciągania długów, które mogą być niezrównoważone, gdyby stopy procentowe wzrosły.
- Pożyczki w obcej walucie. Jeśli firmy pożyczają w obcej walucie, są narażone na dewaluację waluty. Na przykład, jeśli firmy z Europy Wschodniej zaciągają pożyczki w euro, mogą zakładać stabilne kursy walut, ale jeśli nastąpi spadek wartości waluty w porównaniu do euro, skutecznie zwiększa to krajowy koszt obsługi długów w euro oraz koszty spłat odsetek dłużnych mogą stać się wyższe niż ich dochód.
- Spadek popytu. Jeśli firma pozostanie w tyle dzięki rozwojowi technologii lub zmianie preferencji konsumentów, może to ją zostawić z niesprzedanymi zapasami i zmarnowanymi inwestycjami kapitałowymi. Na przykład firmy fonograficzne mogą inwestować w nowe urządzenia nagrywające i odtwarzacze CD, ale przejście na elektroniczne pliki do pobrania odebrało im dawny model biznesowy i pozostały ze złymi kredytami.
- Narażenie na złe długi. Przed kryzysem kredytowym wiele europejskich banków prowadziło silną działalność podstawową, ale kupowało pakiety długów hipotecznych w USA. Jednak nie zdawali sobie sprawy, że te pakiety długów były w rzeczywistości pełne długów sub-prime (niespłacalnych). Kiedy rynek mieszkaniowy w USA spadł, nastąpił wzrost upadłości kredytów hipotecznych i te pakiety długów straciły na wartości. Banki pozostały z większymi niż oczekiwano stratami.
- Deflacja. Jeśli firma ma wysoki poziom zadłużenia i występuje okres deflacji, może to zwiększyć rzeczywistą wartość spłat zadłużenia. Muszą obniżyć ceny swoich towarów – z powodu deflacji, ale jednocześnie ich wartość długu stale rośnie, dlatego coraz trudniej jest spłacać zadłużenie.
